Tazminat hukuku, bir kişinin hukuka aykırı bir fiil veya sözleşmeye aykırı bir davranış sonucunda uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesini amaçlayan hukuk dalıdır. Haksız fiiller (örneğin trafik kazası, iş kazası, hakaret) veya sözleşmeye aykırılık halleri (örneğin ayıplı mal teslimi, borcun zamanında ödenmemesi) nedeniyle zarara uğrayan kişi, sorumlu kişi veya kuruma karşı tazminat davası açarak zararının tazmin edilmesini talep edebilir.
Tazminat Hukukunun Temel Kavramları:
- Haksız Fiil: Hukuka aykırı bir şekilde, kusurlu bir davranışla başkasına zarar verme durumudur.
- Sözleşmeye Aykırılık: Bir sözleşmeden doğan yükümlülüklerin hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesidir.
- Kusur: Hukuka aykırı sonucu öngörebilecek ve önleyebilecek durumda olan bir kişinin, bu sonuca yönelik olarak kasten veya ihmalen hareket etmesidir.
- Zarar: Bir kişinin malvarlığında veya manevi varlığında meydana gelen eksilmedir.
- Maddi Zarar: Kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmedir.
- Manevi Zarar: Kişinin kişilik haklarının ihlali sonucu duyduğu acı, elem ve ızdıraptır.
- Nedensellik Bağı: Zarar ile hukuka aykırı fiil veya sözleşmeye aykırılık arasında uygun illiyet bağının bulunmasıdır.
- Tazminat: Haksız fiil veya sözleşmeye aykırılık sonucu meydana gelen zararın, sorumlu kişi tarafından giderilmesidir.
Tazminat Türleri:
- Maddi Tazminat: Haksız fiil veya sözleşmeye aykırılık nedeniyle kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi karşılamaya yönelik tazminattır.
- Fiili Zarar: Zarar verici olay neticesinde zarar görenin malvarlığında meydana gelen azalmadır.
- Yoksun Kalınan Kar: Zarar verici olay olmasaydı, zarar görenin elde etmesi muhtemel olan kazancın kaybıdır.
- Tedavi Giderleri: Yaralanma veya hastalık halinde yapılan tedavi masraflarıdır.
- Çalışma Gücünün Kaybından Doğan Zararlar: Kişinin iş göremez hale gelmesi veya çalışma gücünün azalması nedeniyle uğradığı gelir kaybıdır.
- Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar: Kişinin ileride elde edebileceği gelirlerde meydana gelen azalmadır.
- Manevi Tazminat: Haksız fiil veya sözleşmeye aykırılık nedeniyle kişinin yaşadığı acı, elem, ızdırap ve manevi üzüntüyü gidermeye yönelik tazminattır. Manevi tazminat, kişinin kişilik haklarının ihlali durumunda talep edilebilir.
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Haksız fiil sonucu ölen kişinin desteğinden yoksun kalanların (örneğin eşi, çocukları, anne-babası) talep edebileceği tazminattır.
Tazminat Davası Açma Şartları:
- Hukuka Aykırı Bir Fiil veya Sözleşmeye Aykırı Bir Davranışın Varlığı: Tazminat talep edilebilmesi için, ortada hukuka aykırı bir fiil (haksız fiil) veya sözleşmeye aykırı bir davranış bulunmalıdır.
- Zararın Varlığı: Hukuka aykırı fiil veya sözleşmeye aykırılık sonucunda bir zarar meydana gelmiş olmalıdır.
- Kusur: Haksız fiillerde, kural olarak, zararı veren kişinin kusurlu olması gerekir. Ancak, bazı durumlarda kusursuz sorumluluk da söz konusu olabilir (örneğin, tehlike sorumluluğu, adam çalıştıranın sorumluluğu, hayvan bulunduranın sorumluluğu, yapı malikinin sorumluluğu). Sözleşmeye aykırılık hallerinde ise, borçlunun kusuru aranmaz.
- Nedensellik Bağı: Meydana gelen zarar ile hukuka aykırı fiil veya sözleşmeye aykırılık arasında uygun nedensellik bağı bulunmalıdır.
Tazminat Davalarında Zamanaşımı:
Tazminat davaları, zamanaşımı sürelerine tabidir. Haksız fiillerden doğan tazminat davalarında zamanaşımı süresi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl ve her halde fiilin işlendiği tarihten 1 başlayarak 10 yıldır. Sözleşmeye aykırılıktan doğan tazminat davalarında ise genel zamanaşımı süresi olan 10 yıl uygulanır.
Tazminat Davalarında İspat Yükü:
Tazminat davalarında ispat yükü, kural olarak, davacıya (zarar görene) aittir. Davacı, uğradığı zararı, zarara neden olan fiili veya sözleşmeye aykırılığı, kusuru (gerekiyorsa) ve nedensellik bağını ispat etmek zorundadır.
Tazminat Hukukunda Avukatın Rolü:
Tazminat hukuku, geniş kapsamlı ve teknik bir alandır. Tazminat davaları, usuli işlemlerin doğru ve zamanında yapılması gereken, delillerin toplanması ve değerlendirilmesi açısından uzmanlık gerektiren davalardır. Bu nedenle, tazminat hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak, haklarınızın korunması ve davanın lehe sonuçlanması açısından büyük önem taşır.
- Hukuki Danışmanlık: Tazminat hukuku ile ilgili tüm konularda (haksız fiil, sözleşmeye aykırılık, maddi ve manevi tazminat, zamanaşımı, ispat yükü vb.) hukuki danışmanlık hizmeti verilmesi.
- Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Tazminat talebini içeren dava dilekçesinin, hukuki gerekçeleriyle birlikte ve usulüne uygun şekilde hazırlanması.
- Delillerin Toplanması ve Değerlendirilmesi: Tazminat talebini destekleyecek delillerin (tanık beyanları, bilirkişi raporları, faturalar, fotoğraflar, kamera kayıtları, yazışmalar vb.) toplanması, hukuki açıdan değerlendirilmesi ve mahkemeye sunulması.
- Dava Takibi: Tazminat davalarının mahkeme nezdinde etkin bir şekilde takibi, duruşmalarda müvekkilin temsili ve savunulması.
- Arabuluculuk: Tazminat taleplerinde, dava yoluna gitmeden önce veya dava sırasında arabuluculuk sürecinin yönetilmesi.
- İcra Takibi: Mahkeme tarafından hükmedilen tazminatın tahsili için icra takibi başlatılması ve alacağın tahsil edilmesi.
Boran & Üner Hukuk Bürosu ve Tazminat Hukuku Hizmetleri:
Boran & Üner Hukuk Bürosu, tazminat hukuku alanında uzman ve deneyimli avukat kadrosuyla, müvekkillerine haksız fiillerden ve sözleşmeye aykırılıktan kaynaklanan her türlü tazminat taleplerinde hukuki destek sunmaktadır. Trafik kazaları, iş kazaları, tıbbi uygulama hataları (malpraktis), hakaret, iftira, boşanma, sözleşme ihlalleri ve diğer alanlarda müvekkillerimize danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz.
Avukat Orhan Boran, tazminat hukuku alanındaki tecrübesi ile müvekkillerine, tazminat taleplerinin en etkin şekilde ileri sürülmesi ve haklarının korunması için gerekli hukuki desteği sağlamaktadır.